စကားႀကီး ဆယ္မ်ိဳး
စကားေျပာဆိုရာ၌ ကၽြမ္းက်င္လိမၼာေစရန္ စကားေျပာနည္း ၁၀-မ်ဳိးကို ခြဲျခား သတ္မွတ္ထားသည္။
ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔က စကားႀကီး ၁၀-မ်ဳိးဟု ေခၚဆိုၾကသည္။
စကားႀကီး ဆယ္မ်ိဳး
စကားေျပာသည္႕အရာတြင္ ကြ်မ္းက်င္လိမၼာေစရန္ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႕ကို စကားႀကီးဆယ္မ်ိဳးဟူ- ျမန္မာစကားခြဲျခားသတ္မွတ္ထားသည္။
ထိုဆယ္မ်ိဳးမွာ ေရကူးညာတင္၊ ေကာက္ပင္ရိတ္လွီး၊ ေရစီးေဖာင္ဆန္၊ အိုးတန္ဆန္ခပ္၊ ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႕၊ ဆင္ေဝွ႕ရန္ေရွာင္၊ ေတာင္သူယာခုတ္၊ ၾကက္ဆုတ္ခြပ္ပစ္၊ ေရစစ္ကရား ေရသြားသည္႕သြင္၊ ခက္တင္ေမာင္းနင္း၊ ဆိုျခင္းစကား ၁၀ ပါး ဟူ ခြဲျခားသတ္မွတ္ထားသည္။
၁။ ေရကူးညာတင္ေျပာနည္း
ျမစ္တစ္ဖက္မွ လိုရာဆိပ္ကမ္းသို႕ကူးလိုလွ်င္ ျမစ္ညာကတင္ကူးမွ လိုရာသို႕ ေရာက္သကဲ႕သို႕ မိမိအလိုရွိရာသို႕ေရာက္ေအာင္ အထက္ကတင္ကူးေျပာျခင္းကို ေရကူးညာတင္ေျပာနည္းဟု ေခၚသည္။
လကၤာ -
ေရွးအခါက သမားေတာ္ဇီဝကသည္ အူထံုးေသာ သူေဌးသားကို ကုသရာတြင္ ခုနစ္ရက္ခန္႕ အိပ္ေစလိုသည္ကို ခုနစ္လခန္႕ အိပ္ႏိုင္မည္ေလာဟု ေမးသည္။ သူေဌးသားက မအိပ္ႏိုင္ပါဟုဆိုသည္တြင္ ေျခာက္လခန္႕ အိပ္ႏိုင္ပါမည္ေလာ စသည္ျဖင့္ တေရြ႕ေရြ႕ဆုတ္ကာေမး၏။ ေနာက္ဆံုးလိုရင္းျဖစ္ေသာ ခုနစ္ရက္သို႕ေရာက္ကာမွ သူေဌးသားကို ခုနစ္ရက္အိပ္ေစၿပီးလွ်င္ ဝမ္းကိုခြဲ- အူထံုးကို ေျဖသည္။ၢစကားမ်ိဳးသည္ ေရကူးညာတင္ဆိုေသာ စကားမ်ိဳးျဖစ္၏။ အရပ္သားအသံုးအႏႈန္း ဒူးေလာက္တင္ရင္ေလာက္က် ဟူေသာ စကား၏အဓိပါယ္ကဲ႕သို႕ပင္ျဖစ္သည္။
၂။ ေကာက္ပင္ရိတ္လွီးေျပာနည္း
စပါးရိတ္လွ်င္ ေကာက္ပင္ကို လက္တစ္ဖက္ျဖင့္ဆုပ္သိမ္းကာ တံစဥ္ျဖင့္အရင္းမွျဖတ္ရိတ္သကဲ႕သို႕ တစ္ဖက္လူ၏စကားကို သိမ္းက်ံဳးဖမ္းယူၿပီးမွ အရင္းကျဖတ္ ပိုင္ေအာင္ေျပာျခင္းသည္ ေကာက္ပင္ရိတ္လွီး ေျပာနည္းျဖစ္၏။
လကၤာ-
ေရွးအခါက သူေဌးသားတစ္ေယာက္သည္ ဗ်ိဳင္းတစ္ေကာင္ကို ေလးႏွင့္ပစ္ယူလာသည္ကို အျခားသူေဌးသားတစ္ေယာက္ကျမင္လိုခ်င္သျဖင့္ၢဗ်ိဳင္းသည္ တစ္ေန႕လွ်င္ ေရႊစင္တစ္က်ပ္ကား အန္ထုတ္ေပးေလ့ရွိေသာ ငါ၏ဗ်ိဳင္းျဖစ္သည္ဟု စြပ္စြဲ၏။ ထိုအခါ ေလးႏွင့္ပစ္သူက ထိုသို႕အန္ထုတ္ေပးလာသည္မွာ မည္မွ်ၾကာၿပီနည္းဟု ေမးရာ ဗ်ိဳင္းရွင္ဆိုသူက တစ္ႏွစ္ရွိၿပီဟု ထပ္ေျဖ၏။ ထိုအခါမွ ေလးႏွင့္ပစ္သူက မိမိအိမ္ေရွ႕တြင္ ပံုထားေသာ ေရႊစင္ပံုႀကီးမွ တစ္ေန႕လွ်င္ တစ္က်ပ္သားေပ်ာက္ဆံုးခဲ႕သည္မွာ တစ္ႏွစ္ရွိခဲ႕ၿပီျဖစ္ရာ ယေန႕မွ သူခိုးကိုမိသည္။ ဗ်ိဳင္းသည္ သူခိုးျဖစ္ဗ်ိဳင္းရွင္သည္ သူခိုးလက္ခံျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ တစ္ႏွစ္အတြက္ ေရႊသုာ ေျခာက္ဆယ္သား ေလ်ာ္ေပးရမည္ဟု ေတာင္းေလ၏။ ထို႕ေၾကာင့္ ဗ်ိဳင္းကိုလိုခ်င္ေသာ သူေဌးသားသည္ အေလ်ာ္ေပးရေလ၏။ၢသို႕ တစ္ဖက္လူ၏စကားကို ဖမ္းၿပီးမွ ပိုင္ေလာက္ေအာင္ေျပာျခင္းသည္ ေကာက္ပင္ရိတ္လွီးေျပာနည္းမည္၏။
၃။ ေရစီးေဖာင္ဆန္ေျပာနည္း
ေဖာင္ႀကီးသည္ အညာသို႕ဆန္ေသာကာလ လိုရာဆႏၵရွိသမွ်ကို တင္ယူ- ျဖည္းညင္းသာယာစြာဆန္လွ်င္ လိုရာအရပ္သို႕ ေရာက္ႏိုင္၏။ၢဥပမာကဲ႕သို႕ စကားအရာတြင္လည္း ဥပမာ ဥပေမယ်တို႕ျဖင့္ျဖည္းညင္းသာယာစြာ လိုရာေရာက္ေအာင္ ေျပာသာစကားသည္ ေရစီးေဖာင္ဆန္မည္၏။
လကၤာ-
ဟံသာဝတီဘုရင္ ရာဇာဓိရာဇ္မင္းလက္ထက္ ဒြါရာဝတီမင္းစစ္ခ်ီလာရာတြင္ ရာဇာဓိရာဇ္က သံေစလႊတ္ရာ စာသဝဏ္တြင္ အေဆြေတာ္ဟုေရးသည္ကို ဒြါရဝတီမင္းက မႏွစ္သက္ေလ။ ထို႕ေၾကာင့္ ပဝတ႗မင္းက ဇာတိအားျဖင့္ မင္းျဖစ္သူကို အေဆြေတာ္ဟု ေခၚ ေဝၚသည္မွာမသင့္၊ ၢအေရးကိုေျပေအာင္ သံေတာ္တို႕က ေခ်လည္ေစ။ မေခ်ႏိုင္လွ်င္လည္း ဆီအိုးကင္းထည္႕ေၾကာ္ရမည္ဟု ဒြါရဝတီမင္းက သံေတာ္တို႕ကို မိန္႕ေလ၏။ ထိုအခါ သံေတာ္တို႕က အေဆြေတာ္ဟု ေရးျခင္းသည္ ဘုရားရွင္တို႕မွစ တပည္႕သား သံဃာႏွင့္တကြ ေရေျမ႕ရွင္တို႕တိုင္ေအာင္ ေခၚေဝၚသည္႕ထံုးစံျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဘုရားရွင္တို႕သည္ ဘုရားခ်င္းကိုသာ ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္ဟုေခၚသည္။ သံဃာတို႕သည္ သံဃာအခ်င္းခ်င္းကိုသာ ညီေတာ္ေနာင္ေတာ္ဟုေခၚသည္။ လူ႕ဘဝမွေတာ္စပ္ေသာ ေဆြမ်ိဳးမ်ားကိုကား ၢသို႕မေခၚေခ်။ ထို႕အတူ ဘုရင္မင္းျမတ္တို႕သည္လည္း ထီးနန္းမစံေသးေသာ ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္တို႕ကို အေဆြေတာ္ဟု ေခၚရိုးမရွိ။ နန္းစံဘုရင္ခ်င္းကိုသာ အေဆြေတာ္ေခၚရိုးျဖစ္ ရာဇာဓိရာဇ္မွာလည္း ဟံသာဝတီ ေရႊနန္းရွင္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အေဆြေတာ္ဟု ေရးရပါသည္ဟု သံတို႕ကေလွ်ာက္ထား၏။ ထိုအခါ ဒြါရဝတီမင္းႏွင့္ပါလာေသာ ပညာရွိမႈးမတ္တို႕က ယခုေခ်ပသည္႕စကားသည္ သေဗညဳ ရွင္ေတာ္ဘုရားတို႕ကို ဥပမာျပဳတပည္႕သား သံဃာေတာ္ႏွင့္တကြ ေရေျမ႕ရွင္တိုင္ေအာင္ ေခၚေဝၚၿပီး ထံုးစံႏွင့္ ေခ်လည္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ခ်ီးမြမ္းၾကသျဖင့္ ဒြာရဝတီမင္းလည္း စကားေခ်လည္သည္၊ သင့္ေပ၏ဟု ဆုလာဘ္မ်ားစြာ ေပးေလသည္။ၢသို႕ ဥပမာဥပေမယ်တို႕ျဖင့္ လိုရာေရာက္ေအာင္ေျပာျခင္းသည္ ေရစီးေဖာင္ဆန္ ေျပာျခင္းပင္ျဖစ္၏။
၄။ အိုးတန္ဆန္ခပ္ေျပာနည္း
အိုးႏွင့္ဆန္သည္ တန္ေအာင္ခ်က္လွ်င္ ႏူးနပ္စြာသံုးေဆာင္ရသကဲ႕သို႕ စကားအရာတြင္လည္း မယုတ္မလြတ္ႏွင့္ လိုရာေရာက္ေအာင္ ေျပာဆိုျခင္းသည္ အိုးတန္ဆန္ခပ္ေျပာနည္းျဖစ္၏။
လကၤာ-
ဘုရားအေလာင္း သုဝဏသာမသည္ ျမားဆိပ္သင့္လဲေနရာ မိဘႏွစ္ပါးအား သိၾကားမင္းက သားရွင္ေစလိုသေလာ၊ ေရႊအိုးလိုခ်င္ သေလာ၊ မ်က္စိျမင္ခ်င္သေလာဟု ေမးရာတြင္ သားေရႊအိုးထမ္းလာသည္ကို ျမင္ခ်င္ပါသည္ဟု ေျဖသျဖင့္ လိုအပ္သမွ် ျပည္႕စံု၏။ ထိုသို႕ အလိုရွိေသာစကားကို မယုတ္မလြန္ေျပာျခင္းသည္ အိုးတန္ဆန္ခပ္ ေျပာနည္းျဖစ္၏။
၅။ ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႕ေျပာနည္း
ဆီကိုရေအာင္ပြတ္သည္႕အခါတြင္ အထပ္ထပ္အခါခါ ပြတ္ရသကဲ႕သို႕ အလိုရွိေသာစကားကို အထပ္ထပ္ေျပာျခင္းသည္ ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႕ ေျပာနည္းျဖစ္၏။
လကၤာ-
ေရွးအခါက မင္းတစ္ပါးသည္ ဘုရားတည္မည္ျပဳရာ ဘုရားတည္မည္ျပဳရာ ဘုရားပိႏဲၡတိုင္ကို မန္က်ည္းႏွစ္ျဖင့္လုပ္ရေသာ္ မေကာင္းေလာဟု အမတ္ႀကီးအား ေမး၏။ အမတ္ႀကီးက မန္က်ည္းႏွစ္လည္းေကာင္း၏။ ကြ်န္းသားလည္း ေကာင္း၏ဟု ေျဖသည္။ၢသို႕ဘုရင္ေမးသမွ်ေသာ သစ္သားမ်ားတြင္ ကြ်န္းသားေကာင္းေၾကာင္းကို ထပ္တလဲလဲထည္႕ေျပာသျဖင့္ ကြ်န္းသားကိုပင္ ဘုရားပိႏဲÃၡတိုင္လုပ္ရေလသည္။ ထိုသို႕ အလိုရွိေသာစကားကို ထပ္တလဲလဲေျပာျခင္းသည္ ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႕ ေျပာနည္းမည္၏။
၆။ ဆင္ေဝွ႕ရန္ေရွာင္ေျပာနည္း
ဆင္ေဝွ႕မည္ဟုလိုက္လွ်င္ လြတ္ရာလြတ္ေၾကာင္း တိမ္းေရွာင္က ခ်မ္းသာသကဲ႕သို႕ စကားအရာတြင္လည္း မိမိအဖို႕ ေဘးေရာက္မည္႕စကားကို ေရွာင္လႊဲ ေျပာဆိုျခင္းသည္ ဆင္ေဝွ႕ရန္ေရွာင္ေျပာနည္းပင္ ျဖစ္၏။
လကၤာ-
ေရွးအခါက အိမ္ေရွ႕မင္း တစ္ပါးသည္ ေက်ာင္းေဆာက္ရာ ေက်ာင္းတိုင္ကို ယက္မေအာင္ ေျမႀကီးထိေအာင္ ေရႊခ်ေလသည္။ ထိုသည္ကို ျမိဳ႕ဝန္က ဧကရာဇ္ကိုတုပ ေျမႀကီးထိေရႊမခ်သင့္ဟု ေအာက္ေျခမွ ေရႊမ်ားကို တိုက္ဖ်က္ပစ္ေလ၏။
ထိုအခါ အိမ္ေရွ႕မင္းသည္ အမ်က္ထြက္စစ္ေမးေလရာ ျမိဳ႕ဝန္သည္ တိုက္ရိုက္မေလွ်ာက္ဘဲ စကားတိမ္းေရွာင္ အရွင္အိမ္ေရွ႕မင္းသည္ ေနာင္ဧကရာဇ္မင္းျဖစ္မည္႕သူ ျဖစ္ပါသည္။ မင္းဧကရာဇ္မျဖစ္မီ ေရႊအျပည္႕ခ် ေက်ာင္းေဆာက္ေသာ္ မင္းဧကရာဇ္ျဖစ္သည္႕အခါ မူလေဆာက္ေသာေက်ာင္းႏွင့္ မင္းျဖစ္မွေဆာက္ေသာေက်ာင္းသည္ အတူတူပင္၊ ျခားနားမႈမရွိပါေလဟု ဆိုရန္ရွိေသာေၾကာင့္ မင္းျဖစ္သည္႕ကာလ ေက်ာင္းေဆာက္ေတာ္မူလွ်င္ ေနာင္ကိုခ်ရန္ ေရႊအခင္းကို ခ်န္လွပ္ထားရပါမည္ဟု ေလွ်ာက္တင္ေလ၏။ ၢသို႕ေလွ်ာက္တင္သည္႕အတြက္ အသက္ခ်မ္းသာရာရေလသည္။ ၢကဲ႕သို႕ ေဘးလြတ္ေအာင္ တိမ္းေရွာင္ေျပာျခင္းသည္ ဆင္ေဝွ႕ရန္ေရွာင္ ေျပာျခင္းပင္ျဖစ္၏။
၇။ ေတာင္သူယာခုတ္ေျပာနည္း
ေတာင္သူတို႕သည္ ယာခုတ္လွ်င္ ခ်ံဳငယ္သစ္ပင္ငယ္တို႕ကို ဦးစြာရွင္းလင္းခုတ္ထြင္ၿပီးမွ သစ္ပင္ႀကီးမ်ားကို လွဲသကဲ႕သို႕ စကားအရာတြင္ ဦးစြာ စကားငယ္ကိုေျပာ ေနာက္မွ စကားႀကီးမ်ားကို ဖိေျပာျခင္းျဖင့္ အႏိုင္ယူသည္ကို ေတာင္သူယာခုတ္နည္းဟု ေခၚသည္။ ေရွးအခါက ဝိေဒဟရာဇ္မင္းႀကီး၏ သိန္းအမတ္ႏွင့္ မေဟာသဓာပညာရွိ သုခမိန္သည္ ပညာႏွင့္စာ မည္သည္ကျမတ္ေၾကာင္း ျငင္းခံုၾကရာတြင္ မေဟာသဓာသည္ ပထမဦးစြာ ေသးငယ္ေသာ ဥပမာတို႕ျဖင့္သာ တင္ျပေျပာဆို ေနာက္ဆံုးတြင္ ေလာကသံုးပါးတြင္ အတုမရွိေသာ သဗညဳတဥာဏ္ေတာ္ကိုရေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားထက္ အဘယ္ဥစၥာရွိသူမွ သာလြန္ႏိုင္မည္မဟုတ္ ဥစၥာရွိသူထက္ ပညာရွိျမတ္ေပ၏ဟု စကားႀကီးျဖင့္ ပိတ္ဆိုေလသည္။ သို႕ျဖင့္ အႏိုင္ရေလ၏။ ၢကဲ႕သို႕ စကားငယ္ကို ေျပာၿပီးမွ စကားႀကီးျဖင့္ ပိတ္ဆိုျခင္းသည္ ေတာင္သူယာခုတ္ ေျပာနည္းမည္၏။
၈။ ၾကက္ဆုတ္ခြပ္ပစ္ေျပာနည္း
ၾကက္တို႕၏ သေဘာသည္ ခြပ္မည္ျပဳေသာအခါ ေနာက္သို႕ဆုတ္ဟန္ျပဳ အကယ္ခြပ္ေသာအခါမွသာ စီးခြပ္သကဲ႕သို႕ စကားအရာတြင္ သူ႕အလိုကို လိုက္တန္သေရြ႕လိုက္ၿပီးလွ်င္ စီးေသာအခါမွ စီးလ်က္ ေျပာေသားကားမ်ိဳးမည္၏။ ဦးေပၚဦး၏ေလွ်ာက္ထံုးျဖစ္ေသာ ကဝိေသတ႗ဳမဥဴသာက်မ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ေအာက္ပါအေၾကာင္းရပ္တို႕သည္ ၾကက္ဆုတ္ခြပ္ပစ္ စကားမ်ိဳးျဖစ္သည္။
လကၤာ-
တစ္ရံေရာအခါ အမရပူရေနျပည္ေတာ္ႀကီးအတြင္း တရုတ္လူမ်ိဳး ငေရႊၾကည္ေခါက္ဆြဲဖိုမွ မီးထေလာင္ကြ်မ္းရာ နန္းေတာ္ႀကီးမွစ ရွိရွိသမွ် မီးသင့္ေလာင္ကြ်မ္းကုန္ရကား ေခါက္ဆြဲဖိုရွင္ ငေရႊၾကည္သည္ လက္လြတ္ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေန၏။ ထိုအခိုက္တြင္ ဂႏၶာလရာဇ္ျပည္႕ရွင္ ခ်င္းလံုဦးတည္မင္းက ေလ်ာင္းတူရဲႏွင့္ အေဖာ္သံုးဦးတို႕ကို သံခန္႕လ်က္ ပဏာလက္ေဆာင္မ်ား၊ ကုန္စည္ဝယ္ရန္ ေငြေတာ္ရွစ္သိန္း၊ ကုန္တင္ရန္လားေကာင္ေရ ခုနစ္ေထာင္ေက်ာ္တို႕ႏွင့္ အမရပူရသို႕လႊတ္လိုက္၏။ ထိုသူတို႕ ရန္ကင္းေတာင္အနီးတြင္ စခန္းခ်ေနစဥ္ စစ္ကိုင္းမင္း၏ အိမ္ေတာ္သားတို႕သည္ လက္နက္လွံဓားအေျမာက္အျမားႏွင့္ တရုတ္ကုန္သည္တို႕ကို တိုက္ခိုက္လုယူၾကရာ လားတို႕လည္း တကြဲတျပား၊ တရုတ္တို႕လည္း ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ အမ်ားရၾက၏။ ထိုအခါ တရုတ္သံတို႕က မင္းတရာႀကီးအား ထိုအေၾကာင္းကို အစီရင္ခံလ်က္ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ရရွိသည္တို႕ကို မဟာမိတ္ႏိုင္ငံခ်င္းျဖစ္သျဖင့္ မေျပာမဆိုလိုေၾကာင္း၊ အထည္ပစၥည္း ဝယ္ရန္လႊတ္လိုက္ေသာ ေငြေတာ္ရွစ္သိန္းကိုသာ ေပးေလွ်ာ္ပါမည္႕အေၾကာင္း၊ ယင္းသို႕မဟုတ္ပါက လုယက္သူတို႕ကို ေပးအပ္ပါမည္႕အေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားေလ၏။
ဘုရင္မင္းျမတ္သည္ ထိုအေရးကို ေဆာင္ရြက္ေစရန္ အမတ္ႀကီးဦးေပၚဦးအား တာဝန္လႊဲေတာ္မူ၏။ အမတ္ႀကီးဦးေပၚဦးလည္း တရုတ္တို႕အား ဧည္႕ဝတ္ေက်ပြန္စြာျပဳၿပီးလွ်င္ တရုတ္သံတို႕ေတာင္းေသာ ေလွ်ာ္ေၾကးအတြက္ ၢသို႕စကားဆိုသည္။ ဘုရင္ဦးတည္မင္း၏ အမိန္႕စာခြ်န္ကို ဖတ္သိရသည္႕အတိုင္း ကြ်ႏု္ပ္တို႕က ေပးေလ်ာ္ပါမည္။ တရုတ္ကုန္သည္တို႕ေပ်ာက္ဆံုးေသာ ပစၥည္းအရပ္ရပ္ကိုသာ ေနာင္အခါက်န္ပါေသးသည္ဟု မဆိုရေစရန္ ထမင္းစားေသာတူကိုမွ်မခ်န္ ယခုတစ္ခါတည္းစာရင္းတင္ပါဟု ဆိုေလ၏။ တရုတ္တို႕က ေငြေတာ္ရွစ္သိန္းႏွင့္ မိမိတို႕ပိုင္ေငြႏွင့္ေပါင္းေသာ ကိုးသိန္းေပ်ာက္ပါသည္ဟုဆို၏။ ထိုအခါ ဦးေပၚဦးက ထိုေငြကိုေပးေလ်ာ္ပါမည္။ ယခုအခါ အမရပူရေနျပည္ေတာ္မွ ေရႊနန္းေတာ္ႀကီးႏွင့္တကြ တစ္စမက်န္ တရုတ္လုမ်ိဳး ငေရႊၾကည္ေခါက္ဆြဲဖိုမွစ မီးေလာင္ခံရသည္ကို သံမင္းတို႕ အသိပင္ျဖစ္သည္။ သို႕အတြက္ မူလ မီးရွင္တရုတ္ငေရႊၾကည္ကို ကြ်ႏု္ပ္တို႕လက္သို႕ အပ္ေစလိုပါသည္။ တရုတ္ငေရႊၾကည္ လက္ဝယ္ေရာက္လွ်င္ ေပ်ာက္ဆံုးေငြကိုးသိန္းကို ရပါေစမည္ဟု ျပန္ၾကားေလသည္။ တရုတ္သံတို႕လည္း ငေရႊၾကည္အားရွာေဖြရာ မေတြ႕သျဖင့္ မရႏိုင္ေၾကာင္း စကားျပန္၏။ ထိုအခါ ဦးေပၚဦးက ႏွစ္တိုင္းႏွစ္ျပည္ မဟာမိတ္ျဖစ္ၾကသည္မွာ ႏွစ္ရွည္လမ်ားခဲ႕ၿပီ။ မိတ္မပ်က္ေစျခင္းအက်ိဳးငွာ တိမ္းေရွာင္ေနသူ တရုတ္ငေရႊၾကည္တစ္ေယာက္ကိုသာ ေပးအပ္ပါဆိုသည္ကို ရွာေဖြမရသျဖင့္ မအပ္ႏိုင္ဆိုေခ်သည္။ ကြ်ႏု္ပ္တို႕ထံ ေတာင္းရမ္းေသာ ဓားျပတို႕မွာ လူမ်ားစြာျဖစ္အဘယ္မွာရွာၾကံအပ္ႏိုင္ပါအံ႕နည္း။ ေပးေလ်ာ္ေစလိုေသာ ေငြကိုးသိန္းမွာလည္း တရုတ္လူမ်ိဳး ငေရႊၾကည္၏ မီးအတြက္ပ်က္စီးေသာ ပစၥည္းတန္ဖိုးမွာ ကုေဋငါးဆယ္မွ်မက ရွိေခ်သည္။ ယင္းေငြမ်ားကို ကြ်ႏု္ပ္တို႕သည္ ႏွစ္ျပည္႕တစ္ျပည္ အၾကည္ေတာ္ မပ်က္ေစရွိၾကေစျခင္းငွာ သံမင္းတို႕ ဘုရင္ထံ ေတာင္းခံျခင္းမျပဳပါ။ ကြ်ႏု္ပ္တို႕ထံတြင္ ေပ်ာက္ဆံုးေသာ ေငြကိုးသိန္းခန္႕ေလာက္ ေတာင္းခံျခင္းျပဳသည္မွာ ျပည္ေထာင္တကာ မင္းမ်ားစြာတို႕ၾကားခါ စင္စစ္ ရယ္ဖြယ္ႀကီးျဖစ္ေပလိမ္႕မည္။ သို႕ျဖစ္ၢတရားကို စဥ္းစားၿပီးမွ ေတာင္းခံသင့္ေၾကာင္းကို သံမင္းတို႕မင္းထံ ေလွ်ာက္ထားပါဟုဆို၏။ ထိုအခါ သံအမတ္တို႕၏ တင္ဆက္လႊာအရ ဦးတည္မင္းက ေလ်ာ္ေၾကးေငြ မေတာင္းေစေတာ႕ဘဲ ျပန္လာရန္အေၾကာင္းၾကားေလသည္။ ၢကဲ႕သို႕ စကားကိုဦးစြာအေလွ်ာ႕ေပးၿပီးလွ်င္ စီးသည္႕အခါ စီးေျပာျခင္းသည္ ၾကက္ဆုပ္ခြပ္ပစ္ေျပာျခင္းမည္၏။
၉။ ေရစစ္ကရားေရသြားေသာသြင္ေျပာနည္း
ေရစစ္ေသာ ဓမၼကရိုစ္ကို ေရတြင္ႏွစ္ ေရျပည္႕လွ်င္ အေပါက္ကို လက္ႏွင့္ ပိတ္ယူပါက ေရမထြက္ႏိုင္သကဲ႕သို႕ တစ္ဖက္လူ၏စကားကို ပိတ္မိေအာင္ေျပာေသာစကားသည္ ေရစစ္ကရား ေရသြားေသာသြင္ေျပာနည္းမည္၏။
လကၤာ-
ေရွးအခါက သူငယ္ေလးေယာက္ႏွင့္ သူအိုတစ္ေယာက္သည္ မယံုဘူးဆိုသူကို ကြ်န္ျပဳစတမ္းဟု ခ်ိန္းခ်က္ယံုတမ္းစကားေျပာၾက၏။ ပထမသူငယ္က ငါငယ္စဥ္က အမိဝမ္းတြင္း ပဋိသေႏၶေနစဥ္ အမိျဖစ္သူ ခ်ဥ္သီးစားခ်င္ေၾကာင္းသိသျဖင့္ ဝမ္းမွထြက္ခ်ဥ္သီးရွာေပးသည္။ ယံုၾကသေလာဟုဆိုရာ က်န္လူမ်ားက ယံုသည္ဟုဆို၏။ ဒုတိယသူငယ္က ငါသည္ မန္က်ည္းသီးစားခ်င္ေသာေၾကာင့္ ေျခမကိုကိုင္ပစ္ကာမန္က်ည္းပင္ေပၚသို႕ တက္သည္။ မန္က်ည္းသီး တင္းေပါင္းမ်ားစြာဆြတ္ၿပီးလွ်င္ မဆင္းႏိုင္ အိမ္မွေလွကားကို ျပန္ယူကာ ဆင္းရသည္။ ယံုၾကသေလာဟု ေမးရာ ယံုပါ၏ဟု ဆိုၾက၏။ တတိယသူငယ္ကလည္း ငါသည္ ငါးစားခ်င္ေသာေၾကာင့္ ေရတြင္ငုပ္ ငါးကိုဖမ္းၿပီး ေရထဲမွာပင္ မီးဖုတ္စား၏။ ယံုၾကသေလာဟုဆိုရာ ယံုပါ၏ဟု ေျပာၾက၏။ စတုတၳသူငယ္က တစ္ဖန္ငါ႕မိဘအိမ္သည္ အလြန္ျမင့္၏။ အိမ္မွ ကြ်န္မ၏ ဖြားျမင္စသားသည္ ၾကမ္းေပါက္မွ က်ရာ ဆံပင္ဆြတ္ဆြတ္ျဖဴမွ ေအာက္သို႕ေရာက္၏။ ယံုၾကသေလာဟု ေမး၏။ က်န္လူမ်ားက ယံုပါဟုဆို၏။ ေနာက္ဆံုးတြင္ သူအိုက ငါသည္ ဝါပင္တစ္ပင္စိုက္၏။ ထိုဝါပင္မွ ဝါသီးေလးသီး သီးသည္။ ထိုဝါသီးေလးသီးမွ သူငယ္ေလးေယာက္ ေပၚေပါက္သည္ကို ငါကြ်န္ျပဳထားသည္။ ထိုသူငယ္တို႕သည္ ငါ႕ထံမွ ထြက္ေျပးၾကသည္ကို ငါရွာေဖြေနသညွ္မွာ ယခုမွ ေတြ႕ရသည္။ သင္တို႕ေလးေယာက္သည္ ငါ႕ကြ်န္ျဖစ္သည္။ ယံုၾကပါသေလာဟု ေမး၏။ သူငယ္ေလးေယာက္မွာ ယံုပါ၏ဟု ဆိုလွ်င္လည္း သူအို၏ကြ်န္၊ မယံုပါဆိုလွ်င္လည္း သူအို၏ကြ်န္သာ ျဖစ္ၾကရ၏။ ၢသို႕ သူ႕စကားကို ပိတ္မိေအာင္ေျပာေသာ စကားသည္ ေရစစ္ကရားေျပာနည္း ျဖစ္၏
၁၀။ ခက္တင္ေမာင္းနင္းေျပာနည္း
သူ႕စကားကို ဟုတ္၏ဟုလည္းမဆို၊ မဟုတ္ဟုလည္းမဆိုဘဲ မတင္မက်ေျပာေသာစကားသည္ ခက္တင္ေမာင္းနင္းေျပာနည္းျဖစ္၏။
လကၤာ-
ေရွးအခါက မင္းမႈထမ္းတစ္စုက လူဆိုးတစ္ေယာက္အား ဖမ္းဆီးသတ္မည္ျပဳသည္တြင္ လူဆိုးက ငါသည္ ေတာင္ဘီလူး ဆရာေတာ္၏တူျဖစ္သည္ဆိုရာ မွန္မမွန္ေမးရန္ ဆရာေတာ္ထံ ေခၚသြားၾကရာ ဆရာေတာ္က မဟုတ္ဘူးဆိုလွ်င္ ၢလူေသမည္၊ ဟုတ္၏ဆိုလွ်င္လည္း မုသားေရာက္မည္ဟုၾကံၢသူသည္ ငါ႕တူမဟုတ္ဟု မည္သူေျပာသနည္းဟု မိန္႕ေတာ္မူ၏။ မင္းမႈထမ္းတို႕လည္း ထပ္မေလွ်ာက္ဝံ႕သျဖင့္ ျပန္သြားၾကရ၏။ သို႕ျဖင့္ လူဆိုးလည္း ခ်မ္းသာရာရ၏။ ၢကဲ႕သို႕ မတင္မက်ေျပာျခင္းကို ခက္တင္ေမာင္းနင္းေျပာနည္းဟု ေခၚ၏။
ျမန္မာ႕စြယ္စံုက်မ္း အတြဲ(၃)
copied from my note.
